“Tình yêu là cỗ máy tiêu tốn thời gian của loài người”. Lịch sử tiến hóa của loài người đã nhiều lần chứng minh rằng “chúng ta bị chi phối bởi cảm xúc của trái tim hơn là lý trí lạnh lùng”. Tình yêu là động cơ chính “xoay chuyển” bánh xe của mọi toan tính, thù hận, dằn vặt nội tâm dữ dội và khát khao trả thù…”
1.Cách xây dựng cốt truyện, nhân vật mang tính độc đáo, hư cấu, lãng mạn hoá
Lấy bối cảnh ở làng quê Yorkshine nước Anh, tiểu thuyết kể về tình yêu đầy ám ảnh và dữ dội của cô tiểu thư nổi loạn nhà Earnshaw là Catherine và gã đàn ông “điên rồ” được cha cô mang về và đặt tên là Heathcliff. Hai nhân vật chính có xuất thân thuộc hai tầng lớp khác nhau nhưng tình yêu của họ giành cho nhau là chân thành, mãnh liệt. Catherine Earnshaw là con gái trong một gia đình trung lưu lúc bấy giờ còn Heathcliff chỉ là một cậu bé mồ côi được gia đình Earnshaw nhận nuôi. Quãng thời gian hai người cùng nhau lớn lên đã ươm mầm cho tình yêu trong sáng của họ. Tuy nhiên, những định kiến xã hội đã ăn sâu vào tiềm thức của Catherine khiến cô ý thức được bản thân là một người có địa vị xã hội nên đâu thể kết hôn với một kẻ mồ côi nghèo hèn. Sau này, Catherine đã chọn kết hôn với Edgar, con trai của chủ trang trại Thrushcross, một người yêu thương cô và cho cô tất cả những thứ cô cần. Nhưng một nửa tâm hồn còn lại cô vẫn giành riêng cho Heathcliff, điều này dẫn đến tấn bi kịch cho cả ba và cho cả con cháu của họ nữa. Về phần Healthcliff, hắn đã bỏ chốn Đồi Gió Hú để đi đến một nơi khác. Tuy nhiên, đâu phải đến một nơi khác mà phần độc ác trong con người Healthcliff sẽ biến mất. “Có nhiều người cho rằng chỉ cần bỏ đi, tới một miền đất khác sống thì họ sẽ khác. Nhưng cách đó không phải lúc nào cũng hiệu quả. Bởi dù ở đâu chăng nữa bạn vẫn sẽ mang theo chính mình”( Neil Gaiman- Câu chuyện nghĩa địa), bỏ Đồi Gió Hú đi nhưng tâm hắn vẫn mang nỗi hận, hận người con gái mà hắn yêu, hận gia đình Earnshaw, hận cái gọi là định kiến khiến cho hắn và người con gái hắn thương không thể đến được với nhau. Sau này, hắn quyết định quay trở về Đồi Gió Hú với mục đích duy nhất là tiêu diệt những ai ngăn cản hắn đến với người mình yêu. Thực hiện mục đích và âm mưu trả thù Edgar, Heathcliff đã quyến rũ em gái của Edgar là Isabella. Nhưng, không lâu sau khi Heathcliff trở về, Catherine ốm nặng và qua đời chỉ vài giờ sau khi sinh con gái đầu lòng cho Edgar, cô bé cũng được đặt tên là Catherine (hay Cathy). Cái chết của Catherine làm Heathcliff càng trở nên độc ác và nung nấu âm mưu trả thù. Hắn cưới Isabella và hành hạ người con gái yêu hắn đến mức cô phải bỏ trốn cùng với đứa con trai Linton, đứa con trai thực sự của Heathcliff. Trong khoảng thời gian này, Heathcliff trở thành chủ nhân mới của Đồi gió hú, hắn nuôi dạy con trai của Hindley Earnshaw- Hareton với tất cả lòng căm thù đã chất chứa trong những năm sống ở nhà Earnshaw. Còn người con gái đã yêu hắn hết thảy cũng chết vì bệnh tật không lâu sau khi con trai Linton ra đời. Mặc dù nguyện vọng của Isabella là gửi con cho người anh Edgar nuôi dưỡng nhưng Heathcliff đã giành lấy đứa trẻ ốm yếu để tự tay nuôi dưỡng nó trên Đồi gió hú. Khinh rẻ chính con đẻ của mình, Heathcliff chỉ coi Linton như phương tiện để hắn trả thù Edgar và cướp đoạt gia sản của kẻ thù bằng cách ép buộc cô gái trẻ Cathy phải làm đám cưới với Linton. Chẳng bao lâu sau khi cưới Cathy, Linton qua đời và để lại vợ như một người tù giam lỏng trong Đồi gió hú. Sau đó Edgar cũng qua đời và Heathcliff chiếm được cả quyền sở hữu của trang trại Thrushcross.
Có thể thấy, mối tình giữa Catherine và Heathcliff là mối tình đẹp đến ám ảnh, đau lòng. Tình yêu của họ không sai nhưng có lẽ họ đã sai cách yêu. Catherine thì quá ích kỉ cho bản thân mình mà không hề nghĩ tới cảm xúc của Heathcliff hay Edgar, cô giành 2 thứ riêng biệt cho hai người đàn ông giẫu biết đó là điều không thể. Còn Heathcliff, cách anh giành tình yêu cho Catherine quá bản năng, hoang giã, mang đầy tính chiếm hữu và giường như chẳng có chút thấu hiểu nào cả. Cả hai yêu nhau rồi hận nhau, lỗi lầm và hận thù cứ đeo bám họ kể cả khi người kia đã chết. Healthcliff ở lại ám ảnh dằn vặt với người con gái đã mất, còn Catherine ngay cả khi ra đi nhưng linh hồn cô vẫn không ngay nào được ngủ yên, vẫn lang thang trên những cánh đồng, trong những kỉ niệm của cả hai.
2.Tình huống truyện éo le và đầy mâu thuẫn
Đồi gió hú miêu tả thế giới nội tâm của những kẻ điên khi yêu một cách trần trụi. Tình yêu, thù hận và các mối quan hệ cứ thế chồng chéo lên nhau, sự phức tạp tâm lý của mỗi con người trong truyện hòa cùng với sự nhiễu loạn của các mối quan hệ khiến cho mọi thứ càng trở nên rối rắm, mờ mịt. Các tình huống được dẫn dắt khéo léo để khơi gợi trí tò mò của độc giả và đẩy câu truyện lên đến những điểm cao trào, hệt như những cơn sóng xúc cảm điên rồ của các nhân vật.
3.Điểm nhìn trần thuật đặc biệt khiến tác phẩm trở thành “tiêu điểm”
Để khởi nguồn cho việc xây dựng cấu trúc nghệ thuật trong tác phẩm của mình, tác giả Emily đã nhào nặn lên những nhân vật, những sự việc dưới góc nhìn và thuật lại của một nhân vật khác ( nv Nelly Dean). Đắm chìm trong câu chuyện qua dòng hồi tưởng của nhân vật Nelly như đứng giữa hai ngả đường mà cái thiện ác sẽ do chính sự lựa chọn của độc giả.
Xoay quanh tấn bi kịch của các nhân vật, nv Lockwood được tạo ra như là một điểm nhìn mới cho độc giả. Lockwood vừa là người đứng bên ngoài, lắng nghe, quan sát, bình phẩm mọi chuyện, vừa là người có cơ hội được tiếp xúc với những con người kì lạ nơi Đồi Gió Hú, vì thế ông có thể thoái mái đưa ra những nhận xét, đánh giá của mình.
4. Điều khiến “Đồi gió hú” vượt lên sự băng hoạ của thời gian, đi vào trái tim người đọc và trở thành kinh điển của dòng chảy văn học thế giới
Cách nhìn nhận chân thực của tác giả về cuộc sống đã được chuyển hoá thành từng câu chữ, phản ánh một xã hội bị ràng buộc bởi định kiến khiến cho hai con người ở hai tầng lớp khác nhau không thể đến được với nhau. Không còn là thứ tình yêu mãnh liệt nơi hai trái tim bất diệt đập điên cuồng, nhưng chẳng bao giờ chung nhịp. Tình yêu trong giữa muôn vàn sự bất công, ràng buộc khiến cho 2 người phải đớn đau, tan nát.
Đồi gió hú đã tạo nên cả một thế giới riêng với xu hướng bỏ qua lề thói, vươn tới thi ca cũng như tới những chiều sâu tăm tối của lòng người, giúp tác phẩm trở thành một trong những kiệt tác vĩ đại, bi thương nhất dòng chảy văn học thế giới.